DYDD SADWRN (Gor 16) cynhaliwyd nifer o ddigwyddiadau yng Caerfyrddin i gofion 50 mlynedd ers i Gwynfor Evans ennill yr is-etholiad ar Orffennaf 14, 1996 i Blaid Cymru, lle daeth yr Aelod seneddol gyntaf i’r parti.
Roger Andrews, un o brif gerflunwyr Cymru, wnaeth greu cofeb Gwynfor trwy lun a dynnwyd yn etholiad 1974 gan y diwedd ar Ken Davies, Caerfyrddin.
Yn bresennol oedd arweinydd y Blaid, Leanne Wood, Aelod Seneddol, Jonathan Edwards ac Aelod y Cynulliad Adam Price a chynghorydd Plaid Cymru. Yn cynrychioli teulu Gwynfor oedd ei fab Alcwyn Deiniol Evans.
Ar ôl dadorchuddio’r plac, roedd gwasanaeth yn Nghapel Heol Awst, lle roedd nifer o siaradwyr yn sôn am hanes Gwynfor a’i wleidyddiaeth. Côr Seingar canodd yn ystod y gwasanaeth a hefyd Dafydd Iwan i ganu’r gan poblogaidd am yn yr noson honno 1966, ‘Wyt chi’n cofio Sgwâr Caerfyrddin?’.
Roedd Jonathan Edwards yn siarad, roedd Adam Price fod I siarad ond nid oedd yn bresennol oherwydd roedd na donc rhwng yr wasanaeth a’r cynhadledd. Ar ôl yr gwasanaeth, cododd pawb i ganu, Dros Grymu’n Gwlad a Hen Wlad Fy Nhadau.
Yn syth ar ôl y gwasanaeth, cenhedlwyd rali yn Sgwâr Caerfyrddin, yn sôn am annibyniaeth i Cymru ar ôl penderfyniad y Deyrnas Unedig i adael yr Undeb Ewropeaidd. Roedd na nifer o siaradwyr, Adam Price, Gwynoro Jones, Nerys Evans, Heledd Gwyndaf a Iestyn ap Rhobert.
Yn ystod y rali, roeddent yn siarad am digwyddiadau y Deyrnas Unedig ar ôl y refferendwm a beth fydd y dyfodol os bydd Cymru yn cael annibyniaeth o’r Deyrnas Unedig, fel ffactorau economaidd y wlad.
Bu Adam Price yn siarad a’r Herald ac dywedodd maen bosibilrwydd bydd Cymru yn mynd i fod yn annibynnol ond pobl Cymru fydd yn gwneud y penderfyniad.
Mae grŵp wedi dechrau yn Nghymru, sef ‘Yes Cymru’, sydd yn cefnogi annibyniaeth yn Nghymru. Maent yn gobeithio ddechrau grŵp yn Llanelli yn y dyfodol agos.
Add Comment