ANOGIR ffermwyr i gael gwell gafael ar reoli cloffni defaid o fewn eu diadelloedd.
Dengys ymchwil y gallai cloffni gostio £24 miliwn y flwyddyn i’r diwydiant yn y DU mewn gwariant a cholledion cynhyrchu. Gall y problemau a achosir gan gloffni arwain at ddirywiad yng nghyflwr corff, canrannau wyna is, cyfraddau twf is mewn ŵyn a ffrwythlondeb gwael mewn hyrddod.
Un o achosion cloffni yw Contagious Ovine Digital Dermatitis (CODD) sy’n glefyd traed heintus eithaf newydd sy’n effeithio defaid. Mae arolygon wedi dangos y gallai CODD effeithio dros 35% o ddiadelloedd y DU.
Dyma fater a drafodwyd gan y milfeddyg Dr Joe Angell, siaradwr gwadd yn y cyfarfod Cam-YMLAEN diwethaf a gynhaliwyd gan Hybu Cig Cymru (HCC). Cynhaliodd Dr Joe Angell o Filfeddygon y Wern, sydd wedi’u lleoli yn Siroedd Conwy a Dinbych, astudiaeth ym Mhrifysgol Lerpwl ar drin CODD, ac fe’i hariannwyd yn rhannol gan HCC.
Un o’r chwe ffermwr a oedd yn rhan o’r prosiect oedd Llŷr Jones o fferm Derwydd, Llanfihangel Glyn Myfyr. Ers cymryd rhan yn yr astudiaeth, dywed Llŷr fod cloffni yn y ddiadell dan reolaeth ac fel rheol o dan 2% drwy gydol y flwyddyn, sydd dipyn yn is na’r cyfartaledd cenedlaethol. Mae’n parhau i reoli cloffni drwy ddilyn y cynllun 5-pwynt. Meddai: “Gall gweithio gyda’ch milfeddyg i ganfod problemau cloffni a defnyddio pob rhan o’r cynllun 5-pwynt eich helpu i reoli cloffni yn llwyddiannus a gwella effeithiolrwydd eich busnes.”
Yn ôl Dr Joe Angell, tybir mai defaid wedi’u prynu i mewn yw prif ffynhonnell CODD ar fferm. Yn ystod y cyfarfod Cam-YMLAEN a gynhaliwyd yng Ngholeg Pen-y-bont ym mis Mai, wrth reoli clwy traed, dywedodd bod y risg o ddefaid yn datblygu CODD yn lleihau. Mae’n frwd dros y cynllun 5-pwynt ar gyfer clwy traed sy’n golygu trin yn gynnar, brechu, difa, osgoi, a chadw defaid mewn cwarantîn. Negeseuon pwysig eraill a rannodd oedd adnabod yr achos am unrhyw gloffni gan fod y driniaeth yn amrywio yn ôl tarddiad y clwy.
Meddai James Ruggeri, Swyddog Gweithredol Datblygu’r Diwydiant yn HCC: “Mae cynyddu effeithiolrwydd y ddiadell yng Nghymru drwy gynllunio iechyd yn well yn hanfodol, a dyna’r rheswm pam fod astudiaeth Joe yn rhan o bortffolio Ymchwil a Datblygu HCC.
“Pan ariannwyd yr astudiaeth gan HCC yn wreiddiol, ychydig iawn o waith oedd wedi’i wneud ar CODD. Mae’n braf gweld, erbyn heddiw, bod y canfyddiadau a’r argymhellion o’r astudiaeth yn cael eu rhoi ar waith ar nifer o ffermydd ledled Cymru a’r DU.”
Cynhyrchwyd taflen ffeithiau ar ddiwedd y prosiect, a gellir ei lawrlwytho oddi ar wefan HCC:
http://hccmpw.org.uk/publications/farming_and_industry_development/sheep_ management/
