MAE GWEINIDOG y Gymraeg, Alun Davies AC, wedi dweud mae Llywodraeth Cymru angen ’addasu a moderneiddio’ y ffordd mae addysg Gymraeg yn cael ei chynllunio, yn ôl.
Wrth siarad ar ddydd Mawrth, 10 Hydref, dywedodd Mr Davies wrth ACau: “Cefais fy siomi gan y diffyg uchelgais o fewn y cynlluniau strategol Cymraeg mewn addysg ar ddechrau’r flwyddyn, a dyna pam cafodd Aled Roberts ei benodi i gynnal adolygiad brys o’r system, ynghyd â chysylltu â’r awdurdodau lleol i drafod eu cynlluniau cyfredol.”
Mae gan awdurdodau lleol ddyletswydd statudol i baratoi a chyflwyno Cynlluniau Strategol Cymraeg mewn Addysg i Lywodraeth Cymru eu hystyried.
Adroddiad Mistar Roberts yn cynnig 18 o argymhellion ar gyfer datblygu’r cynlluniau i’r dyfodol.
Dyweddod y Gweinidog: “Mi fyddwn ni’n derbyn pob un o’r argymhellion.”
Mae adroddiad Aled hefyd yn cynnig argymhellion ar gyfer cynllunio addysg Gymraeg ar gyfer y dyfodol.
Mae’r argymhellion yn cynnwys adolygiad o amserlenni’r WESPs i gyd-fynd â rhaglenni cyfalaf Llywodraeth Cymru, yn arbennig y rhaglen ysgolion yr unfed ganrif ar hugain, ac y dylid targedu’r buddsoddiad cyfalaf er mwyn sicrhau cysylltiad rhwng rhaglenni ysgolion a chyn ysgol.
Yn ail, dylid sefydlu panel neu fwrdd er mwyn trafod a phwyso a mesur y newidiadau sydd eu hangen i’r ddeddfwriaeth a’r rheoliadau cyn iddynt gael eu cyflwyno gerbron y Cynulliad.
Yn drydedd, cryfhau’r berthynas strategol rhwng llywodraeth leol a Mudiad Meithrin er mwyn sicrhau twf ar lefel pob sir a fydd yn cyfrannu at dargedau cenedlaethol Llywodraeth Cymru ar hyd y daith at 2050. Yna, symleiddio proses categoreiddio ieithyddol ysgolion; a chynllunio a gweithredu brys er mwyn cynyddu’r nifer o athrawon sydd yn cael eu hyfforddi i addysgu yn y Gymraeg.
Wrth ymateb i gyhoeddiad Mr Davies i’r Blaid Geidwadol, dywedodd Darren Millar: “I am concerned, frankly, that the existing Welsh language impact assessments, which local authorities are required to undertake with regard to developments over a certain size, are not always looking for opportunities through their section 106 agreements to extend Welsh-medium provision in their communities.”
Diolchodd Mr Davies Mr Millar am ei ‘ymateb adeiladol’.
Dywedodd: “O ran cynlluniau datblygu lleol, yn amlwg, mae hyn yn rhywbeth sydd wedi bod yn destun dadl rhai lleol mewn gwahanol rannau o’r wlad. Yr wyf wedi cyfarfod Ysgrifennydd y Cabinet dros yr amgylchedd er mwyn trafod sut y gallwn symud y materion hyn ymlaen.
“Yr ydym yn dal i ystyried ein safbwynt ar hynny. I mi, ni welaf reswm o gwbl pam na all awdurdodau lleol sicrhau bod unrhyw ysgolion a adeiladwyd fel na all rhan o’r cytundebau 106 yn cynlluniau datblygu lleol yn sicrhau bod y Gymraeg yn rhan o hynny.”
Dywedodd Llyr Gruffudd: “Rydw i’n cytuno â chi bod yn rhaid addasu a moderneiddio nawr y ffordd rydym ni yn cynllunio.
“Rŷch chi’n berffaith iawn i ddweud nid dim ond rôl i’r Llywodraeth yw hon. Mae’r awdurdodau lleol, y byrddau llywodraethwyr, y prifathrawon, y rhieni, y plant eu hunain, a’r gymuned yn ehangach, wrth gwrs, â rôl bwysig i’w chwarae.
“Ond y Llywodraeth sydd yn gorfod dangos yr arweiniad. Mae’n rhaid i’r Llywodraeth ddangos arweiniad cryf, arweiniad dewr, arweiniad diwyro, er mwyn sicrhau bod y gweddill yn dilyn. Heb hynny, yna rydw i yn ofni y byddwn ni’n cychwyn o fan o wendid.”
Ymatebwyd mae Gweindiog: “Rwy’n credu bod angen inni gydnabod lle mae’r sefyllfa a’r cymeriad ieithyddol yn wahanol yn rhannau gwahanol o’r wlad, a dechrau drwy gydweithio â rhieni a’r cymunedau i sicrhau ein bod ni’n symud yn yr un cyfeiriad i sicrhau bod yna fwy o Gymraeg a mwy o gyfle i gael addysg drwy gyfrwng y Gymraeg ac addysg Gymraeg, ac i wneud hynny drwy gytundeb.
“Felly, yr uchelgais sydd gen i yw ein bod ni’n gallu symud ymlaen drwy gytundeb i ehangu addysg Gymraeg ym mhob un rhan o’r wlad.”
Dywedodd Mr Davies ei fod e’n derbyn hefyd bod angen ’gweithredu brys’ i gynyddu’r nifer o athrawon sy’n cael eu hyfforddi i addysgu yn y Gymraeg
Add Comment